മയകàµà´•àµà´®à´°àµà´¨àµà´¨àµ à´•à´šàµà´šà´µà´Ÿà´‚, ഖനനം, പണപàµà´ªà´¿à´°à´¿à´µàµ; താലിബാനàµâ€ കോടീശàµà´µà´°à´¨àµâ€à´®à´¾à´°à´¾à´¯ à´•à´¥
വിദേശ സൈനികരൠസàµà´¥à´²à´‚ വിടàµà´Ÿà´¤à´¿à´¨àµ പിനàµà´¨à´¾à´²àµ†, താലിബാനൠà´àµ€à´•à´°à´°àµ à´…à´«àµà´—ാനിസàµà´¤à´¾à´¨àµ പിടിയിലാകàµà´•àµà´•à´¯à´¾à´£àµ. à´¦àµà´°àµà´¬à´²à´°à´¾à´¯ à´…à´«àµà´—ാനൠà´à´°à´£à´•àµ‚à´Ÿà´¤àµà´¤àµ† സൈനിക മാരàµà´—à´™àµà´™à´³à´¿à´²àµ‚ടെ പരാജയപàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´¤àµà´¤à´¿ രാജàµà´¯à´‚ പിടിചàµà´šàµ†à´Ÿàµà´•àµà´•àµà´•à´¯à´¾à´£àµ താലിബാനàµà´±àµ† ലകàµà´·àµà´¯à´‚. à´…à´«àµà´—ാനിസàµà´¥à´¾à´¨à´¿à´²àµ† à´°à´£àµà´Ÿà´¾à´®à´¤àµà´¤àµ† വലിയ നഗരമായ കാണàµà´¡à´¹à´¾à´±àµà´‚ഹെറാതàµà´¤àµà´‚ പിടിചàµà´šàµ†à´Ÿàµà´¤àµà´¤à´¤àµ‹à´Ÿàµ† അവരൠലകàµà´·àµà´¯à´¤àµà´¤à´¿à´²àµ‡à´•àµà´•àµ അതിവേഗം à´…à´Ÿàµà´•àµà´•àµà´•à´¯à´¾à´£àµ. ആകെയàµà´³àµà´³ 34 à´ªàµà´°à´µà´¿à´¶àµà´¯à´•à´³à´¿à´²àµ 11 à´Žà´£àµà´£à´®à´¾à´£àµ ഇപàµà´ªàµ‹à´³àµ താലിബാനൠപിടിചàµà´šàµ†à´Ÿàµà´¤àµà´¤à´¤àµ. കാബൂളൠഅടകàµà´•à´‚ താലിബാനൠപിടിെചàµà´šà´Ÿàµà´•àµà´•àµà´¨àµà´¨ സാഹചരàµà´¯à´®à´¾à´£àµ നിലവിലàµà´³àµà´³à´¤àµ. 2001-ലൠഅമേരികàµà´•à´¨àµ ഇടപെടലിനെ à´¤àµà´Ÿà´°àµà´¨àµà´¨àµ അധികാരതàµà´¤à´¿à´²àµà´¨à´¿à´¨àµà´¨àµ à´ªàµà´±à´¤àµà´¤à´¾à´¯ ശേഷം താലിബാനൠപിനàµà´¨àµ‹à´Ÿàµà´Ÿàµà´ªàµ‹à´•àµà´•à´¿à´²à´¾à´¯à´¿à´°àµà´¨àµà´¨àµ. വിദേശ സൈനàµà´¯à´™àµà´™à´³àµ നടതàµà´¤à´¿à´¯ പഴàµà´¤à´Ÿà´šàµà´š ആകàµà´°à´®à´£à´¤àµà´¤à´¿à´²àµ താലിബാനൠനേതൃതàµà´µà´‚ തകരàµà´¨àµà´¨à´Ÿà´¿à´žàµà´žàµ. à´’à´ªàµà´ªà´‚, അവരàµà´Ÿàµ† സംഘടനാ ശേഷിയെയàµà´‚ തകരàµà´¤àµà´¤àµ à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´¯à´¿à´°àµà´¨àµà´¨àµ അമേരികàµà´•à´¨àµ നാറàµà´±àµ‹ ശകàµà´¤à´¿à´•à´³àµ അവകാശപàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´Ÿà´¿à´°àµà´¨àµà´¨à´¤àµ. à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´²àµ, തകരàµà´¨àµà´¨à´Ÿà´¿à´žàµà´ž അവസàµà´¥à´¯à´¿à´²àµà´¨à´¿à´¨àµà´¨àµ തനàµà´¤àµà´°à´ªàµ‚à´°àµà´µàµà´µà´‚ à´®àµà´¨àµà´¨àµ‡à´±àµà´•à´¯à´¾à´¯à´¿à´°àµà´¨àµà´¨àµ അവരെനàµà´¨à´¾à´£àµ ഇപàµà´ªàµ‹à´³àµ തെളിയàµà´¨àµà´¨à´¤àµ. à´Žà´™àµà´™à´¨àµ†à´¯à´¾à´£àµ താലിബാനൠà´àµ€à´•à´°à´°àµ വെലàµà´²àµà´µà´¿à´³à´¿à´•à´³àµ† പരാജയപàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´¤àµà´¤à´¿à´¯à´¤àµ? ആരാണൠഅവരàµà´•àµà´•àµ ഇതിനàµà´³àµà´³ സാമàµà´ªà´¤àµà´¤à´¿à´• സഹായം നലàµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤àµ? ഇകàµà´•à´¾à´°àµà´¯à´‚ à´…à´¨àµà´µàµ‡à´·à´¿à´šàµà´šà´¾à´²àµ, ഞെടàµà´Ÿà´¿à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨ വിവരങàµà´™à´³à´¾à´£àµ നമàµà´•àµà´•àµ à´²à´à´¿à´•àµà´•àµà´•. തകരàµà´¨àµà´¨à´Ÿà´¿à´žàµà´ž നേരതàµà´¤àµà´ªàµ‹à´²àµà´‚ അവരൠകോടികളൠവാരികàµà´•àµ‚à´Ÿàµà´Ÿàµà´•à´¯à´¾à´¯à´¿à´°àµà´¨àµà´¨àµ à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´£àµ രേഖകളൠതെളിയികàµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤àµ. 2020 സാമàµà´ªà´¤àµà´¤à´¿à´• വരàµà´·à´‚ താലിബാനൠഉണàµà´Ÿà´¾à´•àµà´•à´¿à´¯à´¤àµ 1.6 ബിലàµà´¯à´¨àµ അമേരികàµà´•à´¨àµ ഡോളറാണàµ. അതായതൠ1. 18 ലകàµà´·à´‚ കോടി രൂപ. അമേരികàµà´•à´¨àµ സൈനàµà´¯à´‚ à´…à´«àµà´—ാനിലൠതàµà´Ÿà´°àµà´¨àµà´¨ സമയതàµà´¤à´¾à´£àµ ഇതàµà´°à´¯àµà´‚ à´¤àµà´• അവരൠഉണàµà´Ÿà´¾à´•àµà´•à´¿à´¯à´¤àµ. താലിബാനൠആതàµà´®àµ€à´¯ നേതാവൠമàµà´²àµà´²à´¾ ഉമറിനàµà´±àµ† à´ªàµà´¤àµà´°à´¨àµ à´®àµà´²àµà´²à´¾ യാഖൂബൠനാറàµà´±àµ‹ സമിതികàµà´•àµ à´®àµà´®àµà´ªà´¾à´•àµ† നലàµà´•à´¿à´¯ കണകàµà´•à´¾à´£à´¿à´¤àµ. റേഡിയോ à´«àµà´°àµ€ യൂറോപàµà´ªàµ ആണൠരഹസàµà´¯ രേഖകളൠപരിശോധിചàµà´šàµ ഇകàµà´•à´¾à´°àµà´¯à´‚ റിപàµà´ªàµ‹à´°àµà´Ÿàµà´Ÿàµ ചെയàµà´¤à´¤àµ. à´Žà´™àµà´™à´¨àµ†à´¯à´¾à´£àµ താലിബാനൠഇതàµà´°à´¯àµà´‚ പണമàµà´£àµà´Ÿà´¾à´•àµà´•à´¿à´¯à´¤àµ? അമേരികàµà´•à´¯à´¿à´²àµ† നെബàµà´°à´¾à´¸àµà´• ഒമാ സരàµà´µà´•à´²à´¾à´¶à´¾à´²à´¯à´¿à´²àµ† സെനàµà´±à´°àµ ഓഫൠഅഫàµà´—ാനിസàµà´¤à´¾à´¨à´¿à´²àµ† ഇകàµà´•à´£àµ‡à´¾à´®à´¿à´•àµ പോളിസി അനലിസàµà´±àµà´±àµ ഹനീഫൠസàµà´«à´¿à´¸à´¾à´¦ 'കോണàµà´µà´°àµà´¸àµ‡à´·à´¨àµà´¸àµ'മാസികയിലൠഎഴàµà´¤à´¿à´¯ ലേഖനം ഇകàµà´•à´¾à´°àµà´¯à´¤àµà´¤à´¿à´²àµ വെളിചàµà´šà´‚ വീശàµà´¨àµà´¨àµà´£àµà´Ÿàµ. താലിബാനàµà´±àµ† സാമàµà´ªà´¤àµà´¤à´¿à´• à´¸àµà´°àµ‡à´¾à´¤à´¸àµà´¸àµà´•à´³àµ ഇവയാണàµ: മയകàµà´•àµà´®à´°àµà´¨àµà´¨àµà´•à´³àµ. à´à´•à´¦àµ‡à´¶à´‚ 416 മിലàµà´¯à´¨àµ അമേരികàµà´•à´¨àµ ഡോളരൠ(à´®àµà´ªàµà´ªà´¤à´¿à´¨à´¾à´¯à´¿à´°à´‚ കോടി രൂപ) ആണൠമയകàµà´•àµà´®à´°àµà´¨àµà´¨àµ à´•à´šàµà´šà´µà´Ÿà´¤àµà´¤à´¿à´²àµà´¨à´¿à´¨àµà´¨àµà´‚ താലിബാനൠഉണàµà´Ÿà´¾à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤àµ à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´£àµ കണകàµà´•àµà´•à´³àµ. à´•à´´à´¿à´žàµà´ž à´…à´žàµà´šàµ വരàµà´·à´®à´¾à´¯à´¿ ആഗോള à´•à´±àµà´ªàµà´ªàµ (മയകàµà´•àµà´®à´°àµà´¨àµà´¨à´¾à´¯ à´“à´ªàµà´ªà´¿à´¯à´‚) ഉലàµà´ªàµà´ªà´¾à´¦à´¨à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† 84 ശതമാനവàµà´‚ à´…à´«àµà´—ാനിസàµà´¥à´¾à´¨à´¿à´²à´¾à´£àµ†à´¨àµà´¨à´¾à´£àµ 2020-ലെ à´à´•àµà´¯à´°à´¾à´·àµà´Ÿàµà´°à´¸à´à´¾ à´¡àµà´°à´—ൠറിപàµà´ªàµ‹à´°àµà´Ÿàµà´Ÿàµ à´µàµà´¯à´•àµà´¤à´®à´¾à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤àµ. നിയമവിരàµà´¦àµà´§à´®à´¾à´¯ à´ˆ മയകàµà´•àµ മരàµà´¨àµà´¨àµ വിലàµà´ªàµà´ªà´¨à´¯àµà´Ÿàµ† à´àµ‚à´°à´¿à´à´¾à´—à´‚ ലാà´à´µàµà´‚ പോവàµà´¨àµà´¨à´¤àµ താലിബാനാണàµ. താലിബാനൠനിയനàµà´¤àµà´°à´£à´®àµà´³àµà´³ à´¸àµà´¥à´²à´™àµà´™à´³à´¿à´²àµ വനàµà´¤àµ‹à´¤à´¿à´²à´¾à´£àµ à´•à´±àµà´ªàµà´ªàµ നിരàµà´®à´¿à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤àµ. കാബൂളൠആസàµà´¥à´¾à´¨à´®à´¾à´¯à´¿ à´ªàµà´°à´µà´°àµà´¤àµà´¤à´¿à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨ à´…à´«àµà´—ാനിസàµà´¤à´¾à´¨àµ റിസരàµà´šàµà´šàµ ആനàµà´±àµ ഇവാലàµà´µàµ‡à´·à´¨àµ യൂനിറàµà´±à´¿à´¨àµà´±àµ† 2008-ലെ റിപàµà´ªàµ‹à´°àµà´Ÿàµà´Ÿàµ à´ªàµà´°à´•à´¾à´°à´‚ മയകàµà´•àµà´®à´°àµà´¨àµà´¨àµà´²àµà´ªàµà´ªà´¾à´¦à´¨ ശൃംഖലകളàµà´Ÿàµ† ഓരോ ലിങàµà´•à´¿à´¨àµà´‚ പതàµà´¤àµ ശതമാനം നികàµà´¤à´¿à´¯à´¾à´£àµ താലിബാനൠചàµà´®à´¤àµà´¤àµà´¨àµà´¨à´¤àµ. ഒാപàµà´ªà´¿à´¯à´‚ നിരàµà´®à´¾à´£à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµà´ªà´¯àµ‹à´—à´¿à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨ പോപàµà´ªà´¿ ചെടികളൠകൃഷി ചെയàµà´¯àµà´¨àµà´¨ à´•à´°àµà´·à´•à´°àµ, അവയെ മാരക മയകàµà´•àµà´®à´°àµà´¨àµà´¨à´¾à´¯à´¿ മാറàµà´±àµà´¨àµà´¨ ലാബൠനടതàµà´¤à´¿à´ªàµà´ªàµà´•à´¾à´°àµ, രാജàµà´¯à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµ à´ªàµà´±à´¤àµà´¤àµ‡à´•àµà´•àµ à´ˆ മയകàµà´•àµà´®à´°àµà´¨àµà´¨àµ à´Žà´¤àµà´¤à´¿à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨ à´•à´šàµà´šà´µà´Ÿà´•àµà´•à´¾à´°àµ à´Žà´¨àµà´¨à´¿à´µà´°àµ à´…à´Ÿà´™àµà´™àµà´¨àµà´¨à´¤à´¾à´£àµ à´ˆ ശൃംഖല. 2. ഖനനമാണൠതാലിബാനàµà´±àµ† മറàµà´±àµŠà´°àµ à´ªàµà´°à´§à´¾à´¨ വരàµà´®à´¾à´¨ മാരàµà´—à´‚. ഇരàµà´®àµà´ªà´¯à´¿à´°àµ, മാരàµà´¬à´¿à´³àµ, ചെമàµà´ªàµ, à´¸àµà´µà´°àµà´£àµà´£à´‚, സിങàµà´•àµ മറàµà´±àµ ലോഹങàµà´™à´³àµ, റെയരൠഎരàµà´¤àµà´¤àµ മിനറലàµà´¸àµ à´Žà´¨àµà´¨à´¿à´µà´¯àµà´Ÿàµ† ഖനനമാണൠതാലിബാനàµà´±àµ† മറàµà´±àµŠà´°àµ മേഖല. താലിബാനàµà´±àµ† നിയനàµà´¤àµà´°à´£à´¤àµà´¤à´¿à´²àµà´³àµà´³ à´…à´«àµà´—ാനൠമലനിരകളൠഇവ ഖനനം ചെയàµà´¯àµà´¨àµà´¨ മേഖലകളൠകൂടിയാണàµ. താലിബാനൠവനൠതàµà´• നലàµà´•à´¿à´¯à´¾à´£àµ ചെറàµà´•à´¿à´Ÿ ഖനന à´•à´®àµà´ªà´¨à´¿à´•à´³àµ à´®àµà´¤à´²àµ വമàµà´ªà´¨àµ ഖനന à´•à´®àµà´ªà´¨à´¿à´•à´³àµ വരെ à´ˆ à´•à´šàµà´šà´µà´Ÿà´‚ നടതàµà´¤àµà´¨àµà´¨à´¤àµ. താലിബാനൠപണം നലàµà´•à´¾à´¤àµ† à´ˆ മേഖലകളിലൠഖനനം നടതàµà´¤à´¾à´¨àµ സാധàµà´¯à´®à´²àµà´². താലിബാനàµà´±àµ† à´¸àµà´±àµà´±àµ‹à´£àµà´¸àµ ആനàµà´±àµ മൈനിംഗൠകമീഷനൠ(Da Dabaro Comisyoon) കണകàµà´•àµ à´ªàµà´°à´•à´¾à´°à´‚ 464 മിലàµà´¯à´¨àµ യൠഎസൠഡോളറാണൠ(ഇരàµà´ªà´¤àµà´¤à´¿à´¯àµŠà´®àµà´ªà´¤à´¿à´¨à´¾à´¯à´¿à´°à´‚ കോടി രൂപ) ഇതിലàµà´¨à´¿à´¨àµà´¨àµà´³àµà´³ വരàµà´®à´¾à´¨à´‚. à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´²àµ, നാറàµà´±àµ‹à´¯àµà´Ÿàµ† കണകàµà´•à´¿à´²àµ à´¤àµà´• ഇതിലàµà´‚ കൂടàµà´¤à´²à´¾à´£àµ. 464 മി മിലàµà´¯à´¨àµ യൠഎസൠഡോളറാണൠ(à´®àµà´ªàµà´ªà´¤àµà´¤à´¿à´¨à´¾à´²à´¾à´¯à´¿à´°à´‚ കോടി രൂപ) താലിബാനൠഖനന ബിസിനസിലൂടെ à´¸àµà´µà´°àµ‚പികàµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤àµ à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´£àµ നാറàµà´±àµ‹ കണകàµà´•àµà´•à´³àµ. 2016-ലൠഇതൠകേവലം 35 മിലàµà´¯à´¨àµ യൠഎസൠഡോളറായിരàµà´¨àµà´¨àµ (260 കോടി രൂപ). അതിലàµà´¨à´¿à´¨àµà´¨à´¾à´£àµ à´•à´´à´¿à´žàµà´ž കാലങàµà´™à´³à´¿à´²àµ താലിബാനൠവനൠകàµà´¤à´¿à´ªàµà´ªàµ നടതàµà´¤à´¿à´¯à´¤àµ. 3. നികàµà´¤à´¿à´•à´³à´¾à´£àµ à´…à´Ÿàµà´¤àµà´¤ വരàµà´®à´¾à´¨ മാരàµà´—à´‚. à´…à´«àµà´—ാനിസàµà´¤à´¾à´¨à´¿à´²àµ† à´µàµà´¯à´¾à´µà´¸à´¾à´¯à´¿à´• à´ªàµà´°à´¾à´§à´¾à´¨àµà´¯à´®àµà´³àµà´³ à´¸àµà´µà´¾à´¤àµ മേഖലയàµà´Ÿàµ† നിയനàµà´¤àµà´°à´£à´‚ കൈയിലാകàµà´•à´¿à´¯ താലിബാനൠജനങàµà´™à´³à´¿à´²àµà´¨à´¿à´¨àµà´¨àµà´‚ à´µàµà´¯à´µà´¸à´¾à´¯ à´¸àµà´¥à´¾à´ªà´¨à´™àµà´™à´³à´¿à´²àµà´¨à´¿à´¨àµà´¨àµà´‚ നികàµà´¤à´¿ ഈടാകàµà´•àµà´¨àµà´¨àµà´£àµà´Ÿàµ. സരàµà´•àµà´•à´¾à´°àµ മാതൃകയിലൠഈ നികàµà´¤à´¿à´•àµà´•àµ രശീതി പോലàµà´‚ നലàµà´•àµà´¨àµà´¨àµà´£àµà´Ÿàµ. ഖനന à´•à´®àµà´ªà´¨à´¿à´•à´³àµ, മാധàµà´¯à´® à´¸àµà´¥à´¾à´ªà´¾à´¨à´™àµà´™à´³àµ, ടെലികമàµà´¯àµ‚ണികàµà´•àµ‡à´·à´¨àµ à´¸àµà´¥à´¾à´ªà´¨à´™àµà´™à´³àµ, à´…à´¨àµà´¤à´¾à´·àµà´Ÿàµà´° ധന സഹായതàµà´¤àµ‹à´Ÿàµ†à´¯àµà´³àµà´³ വികസന പദàµà´§à´¤à´¿à´•à´³àµ à´Žà´¨àµà´¨à´¿à´¯àµŠà´•àµà´•àµ† താലിബാനൠനികàµà´¤à´¿ കൊടàµà´•àµà´•àµà´¨àµà´¨àµà´£àµà´Ÿàµ. താലിബാനൠനിയനàµà´¤àµà´°à´£à´¤àµà´¤à´¿à´²àµà´³àµà´³ ഹൈവേകളൠഉപയോഗികàµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤à´¿à´¨àµ à´¡àµà´°àµˆà´µà´°àµà´®à´¾à´°à´¿à´²àµà´¨à´¿à´¨àµà´¨àµà´‚ അവരൠചàµà´™àµà´•à´‚ പിരികàµà´•àµà´¨àµà´¨àµà´£àµà´Ÿàµ.